رتبه بندی دانشگاه های جهان

رتبه‌بندی‌های آموزشی معتبر شانگهای – دانشگاه جیائوتانگ شانگهای (SJTU)

یکی از رتبه‌بندی‌های آموزشی معتبر و مهم دانشگاه‌های جهان، رتبه‌بندی است که توسط دانشگاه جیائوتانگ شانگهای (SJTU) انجام می‌شود.

این رتبه‌بندی که تحت عنوان رتبه‌بندی علمی دانشگاه‌های جهان (ARWU) شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان است که نخستین بار در سال 2003/1382 و در قالب یک پروژه بزرگ ملی در کشور چین انجام شد.

رتبه‌ بندی جهانی QS

نظام رتبه‌ بندی جهانی QS به منظور ارائه اطلاعات درباره دانشگاه‌های جهان به دانشجویان شکل گرفته است. QS هر سال دانشگاه‌های جهان را بر اساس 6 شاخص با وزن‌های متفاوت رتبه‌بندی می‌کند.

«شهرت علمی» با 40 درصد تأثیر، مهم‌ترین شاخص در رتبه‌بندی QS است. برای محاسبه شهرت علمی یک نظرسنجی جهانی برگزار می‌شود و از دانشگاه‌ها می‌خواهند تا درباره بهترین مجموعه علمی در رشته خودشان اظهارنظر کنند.

بطور مثال برای آماده کردن رتبه‌بندی سال تحصیلی 2016 – 2017 ، 74 هزار و 651 شخصیت دانشگاهی در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند.

معیارها و شاخصهای رتبه بندی دانشگاهها

 در چند دهه گذشته مطالعه روند حاکم بر ارتباطات علمی و تولید آثار علمی و پژوهشی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است و موجب شکل‌گیری مطالعات استنادی، کتاب‌سنجی و علم‌سنجی به عنوان شاخه‌های نوین علم شده است. از سال 1960-1970 به دلیل ایجاد پایگاه استنادی علوم توسط گارفیلد، استفاده از شاخص‌های علم‌سنجی به منظور ارزیابی عملکرد پژوهشی مرسوم شد.

در حال حاضر به جهت بررسی عملکرد تحقیقاتی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها، از شاخص‌هایی نظیر تعداد تولیدات علمی، تعداد استنادات، اچ ایندکس، مقالات با استناد بالا، تعداد جوایز کسب شده، تعداد پروانه ثبت اختراع، تعداد اعضای هیئت علمی، تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسی و… استفاده‌ می‌شود.

1- شاخص تولید:

شاخص تولید نشان‌دهنده تعداد تولیدات علمی که توسط اعضای هیئت علمی یا دانشجویان هر دانشگاه منتشر شده است و این شاخص نشان دهنده کمیت تولیدات علمی است.

2- شاخص استناد:

تعداد کل استنادهای دریافتی هر دانشگاه طی سال‌هایی که تولیدات علمی دانشگاه در پایگاه‌های استنادی ( وب‌آف‌ساینس، اسکوپوس،گوگل اسکالر) نمایه شده است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

3- شاخص هیرش:

شاخص هیرش یک پژوهشگر برابر با h است و مبتنی بر مجموعه مقاله های با استناد بالا و تعداد استنادهای دریافتی است. این شاخص می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های نشان دهنده کیفیت مقاله های منتشر شده توسط یک فرد، سازمان و یا کشور مورد استفاده قرار گیرد.

4- مقالات با استناد بالا:

مقاله با استناد بالا به مقاله هایی گفته می شود که از زمان انتشار تاثیر بسیاری بر آثار علمی و پژوهشی داشته و استناد زیادی دریافت کرده باشد و بنا بر نظر مؤسسه اطلاعات علمی، بنیانگذار نمایه استنادی علوم، به مقاله ای پُراستناد گفته می شود که جزو 1 درصد بالای مقاله های پُراستناد حوزه خود باشند.

5- تعداد جوایز بین‌المللی:

جوایز علمی به عنوان معیاری برای سنجش عملکرد افراد و موسسات و دانشگاه‌ها در نظر گرفته می‌شوند و  بسیاری از نظام‌های جهانی‌ رتبه‌بندی، نمراتی را به کسب جوایز بین‌المللی اختصاص می دهند.

6- تعداد پروانه‌های ثبت اختراع:

تعداد پروانه‌ای ثبت اختراع که در دفاتر معتبر ثبت اختراع نظیر دفتر ثبت اختراع اروپا، آمریکا، آلمان به ثبت رسیده است.